Navratri 9 Days Devi Names | नऊ दिवसांची नाव

भारतामध्ये साजरा होणाऱ्या सर्व प्रमुख उत्सवांमध्ये नवरात्रि हा सण विशेष भक्तिभावाने आणि उत्साहाने साजरा केला जातो. या नऊ दिवसांच्या सणात दुर्गामातेच्या नऊ अद्वितीय रूपांची पूजा-अर्चना केली जाते. प्रत्येक दिवशी एक वेगळी देवी उपासनेसाठी ओळखली जाते आणि तिला विशिष्ट नैवेद्य व मंत्र अर्पण केले जातात.

Navratri 9 Days Devi Names आहेत शैलपुत्री, ब्रह्मचारिणी, चंद्रघंटा, कूष्मांडा, स्कंदमाता, कात्यायनी, कालरात्रि, महागौरी, आणि सिद्धिदात्री हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे कारण प्रत्येक देवीचे स्वरूप, वैशिष्ट्य आणि त्याद्वारे मिळणारे आशीर्वाद वेगळे आहेत.

या लेखात आपण नवरात्रिच्या नऊही दिवसांत पूजल्या जाणाऱ्या देवींची सविस्तर माहिती, त्यांच्या नावांपासून ते महत्वापर्यंत पाहणार आहोत.

नवरात्रिचे महत्त्व

नवरात्रि हा सण शक्तीची उपासना मानला जातो. या काळात देवी दुर्गेच्या नऊ रूपांचे पूजन केले जाते, ज्यांना नवरात्रिच्या नऊ दिवसांच्या देवी असे म्हणतात. शारदीय नवरात्रि आणि चैत्र नवरात्रि हे दोन प्रमुख नवरात्र भारतभर साजरे होतात. भक्त घराघरांत घटस्थापना करून देवीची अखंड पूजा करतात.

• हे नऊ दिवस आत्मशुद्धी, साधना आणि भक्तीसाठी श्रेष्ठ मानले जातात.
• प्रत्येक दिवशी देवीच्या वेगवेगळ्या रूपाला अर्पण केले जाणारे भोग व पूजा विधीही वेगळे असतात.
• देवींची नावे व त्यांचे स्वरूप जाणून घेणे भक्तांसाठी आवश्यक आहे.

नवरात्रिच्या नऊ दिवसांच्या देवींची नावे | Navratri 9 Days Devi Names

नवरात्रिच्या प्रत्येक दिवसाला वेगळी देवी पूजली जाते आणि तिला विशिष्ट मंत्र, रंग, आणि प्रसाद अर्पण केले जातात. या देवींचे नाव आणि स्वरूप जाणून घेणे नवरात्रि उत्सवाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे.

दिवस	देवीचे नाव	स्वरूप व वैशिष्ट्य
पहिला दिवस	शैलपुत्री	पर्वतराज हिमालयाची कन्या
दुसरा दिवस	ब्रह्मचारिणी	तपश्चर्येत लीन असलेली देवी
तिसरा दिवस	चंद्रघंटा	कपाळावर चंद्र असलेली
चौथा दिवस	कूष्मांडा	ब्रह्मांड निर्मिती करणारी देवी
पाचवा दिवस	स्कंदमाता	कार्तिकेयची माता
सहावा दिवस	कात्यायनी	ऋषी कात्यायन यांची कन्या
सातवा दिवस	कालरात्रि	काळ्या स्वरूपातील भयंकर देवी
आठवा दिवस	महागौरी	शांत व सुंदर स्वरूप
नववा दिवस	सिद्धिदात्री	सिद्धी प्रदान करणारी देवी

या लेखात आपण नवरात्रि 9 days devi names, त्यांचे स्वरूप, मंत्र, पूजा पद्धती व त्यांचे महत्व याबाबत सखोल माहिती घेणार आहोत.

शैलपुत्री

नवरात्रीच्या आरंभीची पूजा शैलपुत्रीच्या रूपात केली जाते. ही पर्वतराज हिमालयाची कन्या आहे. तिचे वाहन वृषभ आहे. तिला घटस्थापनेची देवीही म्हणतात. घीचा नैवेद्य अर्पण केल्याने आरोग्य व दीर्घायुष्य लाभते.

शैलपुत्री देवी ची अधिक माहिती:

• स्वरूप : पर्वतराज हिमालयाची कन्या. तिचे वाहन वृषभ (बैल) आहे.
• विशेष : हातात त्रिशूल व कमळ धारण केलेले रूप.
• नैवेद्य : शुद्ध घी अर्पण करतात.
• मंत्र : “ॐ देवी शैलपुत्र्यै नमः ॥”
• महत्त्व : हिचे पूजन केल्याने दीर्घायुष्य, उत्तम आरोग्य व जीवनात स्थैर्य लाभते.

ब्रह्मचारिणी

ही देवी तपस्येचे प्रतीक आहे. ती हातात जपमाळा व कमंडल धारण करते. भक्तांनी तिला गुळाचे पदार्थ वा पंचामृत अर्पण करावे. यामुळे ज्ञान व संयम प्राप्त होतो.

ब्रह्मचारिणी देवी ची अधिक माहिती:

• स्वरूप : हातात जपमाळा व कमंडल. अत्यंत शांत व तेजस्वी रूप.
• विशेष : तपश्चर्येचे प्रतिक मानली जाते.
• नैवेद्य : गुळाचे पदार्थ व पंचामृत अर्पण केले जाते.
• मंत्र : “ॐ देवी ब्रह्मचारिण्यै नमः ॥”
• महत्त्व : भक्तांना ज्ञान, संयम, शौर्य व जप-तप करण्यासाठी शक्ती मिळते. विद्यार्थी व साधकांना विशेष लाभ होतो.

चंद्रघंटा

चंद्रासारखी शोभा मिळाल्यामुळे तिला चंद्रघंटा असे म्हणतात. तिच्या कपाळावर अर्धचंद्राप्रमाणे शोभणारा चंद्र आहे. हिच्यापासून धैर्य, शौर्य व आत्मविश्वास वाढतो. दूध किंवा दूधजन्य पदार्थ अर्पण करतात.

चंद्रघंटा देवी ची अधिक माहिती:

• स्वरूप : देवी च्या कपाळावर अर्धचंद्र आहे. हातात गदा, कट्यार, धनुष्य, कमंडल असे अस्त्र-शस्त्र. वाहन सिंह.
• विशेष : सिंहवाहिनी योद्धा देवीचे रूप.
• नैवेद्य : दूध व दूधजन्य पदार्थ (खीर, पेढे इत्यादी).
• मंत्र : “ॐ देवी चंद्रघण्टायै नमः ॥”
• महत्त्व : धैर्य, पराक्रम व आत्मविश्वास वाढवते. भय, रोग व नकारात्मक शक्तींचे नाश करते.

कूष्मांडा

जगाची निर्मिती आपल्या हास्याने केल्याचा समज असल्यामुळे हिला कूष्मांडा म्हणतात. भोपळा (कूष्मांड) हा हिचा विशेष प्रसाद आहे. मालपुआ व गोड पदार्थही प्रिय समजले जातात. धन व आरोग्य प्राप्तीसाठी हिची उपासना करतात.

कूष्मांडा देवी ची अधिक माहिती:

• स्वरूप : आठ हातामध्ये शस्त्रे व कमंडल, कमळ धारण केलेले रूप.
• विशेष : विश्वनिर्मिती करणारी देवी. नावातील “कूष्मांड” म्हणजे “भोपळा”.
• नैवेद्य : मालपुआ, भोपळ्याचे पदार्थ व गोड नैवेद्य.
• मंत्र : “ॐ देवी कूष्माण्डायै नमः ॥”
• महत्त्व : जीवनात तेज, संपत्ती व आरोग्य वाढवते. घरातील नकारात्मक उर्जा दूर करते.

स्कंदमाता

ती कार्तिकेयची माता आहे. आपल्या मांडीवर स्कंद (कार्तिकेय)ला बसवलेले रूप भक्त पाहतात. हिला केळी व विविध फळांचा नैवेद्य चढवतात. आरोग्य, संपन्नता व मुलांच्या प्रगतीसाठी हिचे पूजन केले जाते.

स्कंदमाता देवी ची अधिक माहिती:

• स्वरूप : आपल्या मांडीवर कार्तिकेय बालकासह दिसते. सिंहवाहिनी.
• विशेष : मातृत्व व वात्सल्याचे प्रतिक.
• नैवेद्य : फळे, विशेषतः केळी.
• मंत्र : “ॐ देवी स्कन्दमातायै नमः ॥”
• महत्त्व : संततीसाठी प्रार्थना करणाऱ्यांना विशेष लाभ. मुलांच्या बुद्धी, प्रगती व आरोग्यासाठी तिची कृपा आवश्यक मानली जाते. घरात सुख-शांती व संपन्नता वाढते.

कात्यायनी

ही देवी ऋषी कात्यायन यांची कन्या मानली जाते. हिला विवाह व दांपत्यसुखाची देवी असे संबोधले जाते. मध, साखरेचे पदार्थ किंवा मिठाई हिला अर्पण करतात.

कात्यायनी देवी ची अधिक माहिती:

• स्वरूप : सिंहवाहिनी व चार बाहूयुक्त. हाती कमळ, तलवार व मुद्रा.
• विशेष : ऋषी कात्यायन यांच्या घरी जन्म झाल्यामुळे हे नाव पडले.
• नैवेद्य : मध, मिठाई व साखर द्रव्य अर्पण केले जातात.
• मंत्र : “ॐ देवी कात्यायन्यै नमः ॥”
• महत्त्व : विवाह संबंधी अडथळे दूर होतात. यौवन व दांपत्यसुख प्राप्त होते. मुलींच्या विवाहयोगासाठी विशेष पूजन केले जाते.

कालरात्रि

तिचे स्वरूप काळ्या रंगाचे, भयंकर आहे. पण ती भक्तांचे सर्व संकटांतून रक्षण करते. हिला गूळ-मिठ अर्पण करतात. शक्ती, धैर्य व अडचणी टाळण्यासाठी ही पूजा महत्त्वपूर्ण आहे.

कालरात्रि देवी ची अधिक माहिती:

• स्वरूप : काळ्या रंगाची, भगव्या वस्त्रांनी सुशोभित, चार हातात अस्त्रे.
• विशेष : दिसायला भयंकर पण भक्तांसाठी अत्यंत मंगलकारी.
• नैवेद्य : गूळ आणि मिठ.
• मंत्र : “ॐ देवी कालरात्र्यै नमः ॥”
• महत्त्व : अडचणी, संकटे व शत्रुंवर विजय मिळवून देणारी. अनिष्ट शक्तींचा नाश करते.

महागौरी

ही अत्यंत सुंदर व शुभ्र वस्त्रांनी आलेली देवी आहे. तिच्या पूजेने सर्व पापे धुतली जातात. हिला नारळ, पांढरे गोड पदार्थ किंवा फळे प्रिय आहेत. शुद्धता व सौंदर्यासाठी ही पूजा केली जाते.

महागौरी देवी ची अधिक माहिती:

• स्वरूप : शुभ्र वस्त्र परिधान केलेले, कमलावर बसलेली. चार हातांमध्ये त्रिशूल, डमरू व आशीर्वाद मुद्रा.
• विशेष : पापमोक्षण व सौंदर्याचे प्रतिक.
• नैवेद्य : नारळ, पांढरे गोड पदार्थ, दूध.
• मंत्र : “ॐ देवी महागौऱ्यै नमः ॥”
• महत्त्व : सर्व पापांचे नाश करून शुभत्व व आत्मिक शांती प्राप्त होते. विवाह जीवनात सुख व आनंद वाढतो.

सिद्धिदात्री

ही सर्व सिद्धी व ज्ञानाची देवी आहे. हिच्या पूजनाने साधकाला आध्यात्मिक व लौकिक विकास मिळतो. तिळगूळ, फळे व पानांचा नैवेद्य अर्पण करतात.

सिद्धिदात्री देवी ची अधिक माहिती:

• स्वरूप : कमळासीन चार बाहूधारी. हातात गदा, चक्र, शंख व कमळ.
• विशेष : सर्व सिद्धी व आध्यात्मिक शक्ती प्रदान करणारी देवी.
• नैवेद्य : तिळगूळ, विविध फळे, पान.
• मंत्र : “ॐ देवी सिद्धिदात्र्यै नमः ॥”
• महत्त्व : साधकांना योग, तप व ध्यानात सिद्धी प्राप्त होते. अतुलनीय ज्ञान व मनोकामना पूर्णतेसाठी हिची उपासना अत्यंत फलदायी मानली जाते.

नवरात्रित केले जाणारे विशेष विधी

• घटस्थापना व कलश पूजन
• अखंड दिवा प्रज्वलित ठेवणे
• देवीच्या मंत्रांचा जप
• कुमारी पूजन (आठव्या वा नवव्या दिवशी विशेष मान्यता)
• सजावट व दांडिया-गरब्याचे आयोजन

निष्कर्ष

नवरात्रि हा शक्तीचा सण आहे जिथे Navratri 9 Days Devi Names या महत्त्वाच्या स्वरूपांचे पूजन केले जाते. प्रत्येक देवीच्या रूपाचे वेगळे महत्त्व, प्रसाद व रंग असतात. 

शैलपुत्रीपासून सिद्धिदात्रीपर्यंत नऊ देवींच्या आराधनेमुळे भक्तांना सामर्थ्य, आरोग्य, संपन्नता, ज्ञान व आध्यात्मिक उन्नती प्राप्त होते. नवरात्रित भक्तिभावाने या देवींचे पूजन करणे हेच या सणाचे सार आहे.

अजून लेख वाचा

• Navrati Wishes In Marathi

FAQs