मॉनिटर म्हणजे काय? तर मित्रांनो, संगणक मॉनिटर हे एक इलेक्ट्रॉनिक व्हिज्युअल संगणक डिस्प्ले युनिट आहे जे स्क्रीन capable करते. संगणक मॉनिटर आउटपुट उपकरण म्हणून काम करतो जे ग्राफिक्स आणि text स्वरूपात आउटपुट प्रदान करण्यात मदत करते. काही लोक त्यांना VDT (व्हिडिओ डिस्प्ले टर्मिनल) आणि VDU (व्हिडिओ डिस्प्ले युनिट) म्हणून देखील ओळखतात. या प्रकारच्या कॉम्प्युटर मॉनिटरमध्ये इलेक्ट्रॉनिक सर्किट्स, पॉवर सप्लाय आणि काही बटणे असतात जे सर्व signal हाताळतात आणि परिणाम ग्राफिकल आकारात मिळविण्यात मदत करतात. मॉनिटर म्हणजे काय आणि Computer Monitors कसे कार्य करतात या लेखात पूर्णपणे समजले जाईल.
मॉनिटर म्हणजे काय | What Is Monitor In Marathi
पहिला संगणक मॉनिटर 1 मार्च 1973 रोजी झेरॉक्स अल्टो संगणक application चा भाग म्हणून सादर करण्यात आला. पारंपारिक संगणक मॉनिटर्स सीआरटी (कॅथोड रे ट्यूब) वापरून तयार केले गेले, जे वजनाने मोठे आणि आकाराने मोठे होते. परंतु, आज इतर नवीन technology जसे की एलसीडी, एलईडी आणि प्लाझ्मा इत्यादींचा वापर केला जात आहे. VGA, डिजिटल व्हिज्युअल इंटरफेस (DVI), HDMI, डिस्प्लेपोर्ट, थंडरबोल्ट आणि इतर सारख्या मॉनिटर्सशी संगणक कनेक्ट करण्यासाठी काही कनेक्टर वापरले जातात.
संगणक मॉनिटरमध्ये मुख्यतः सर्किट्स, स्क्रीन, केसिंग, गृहनिर्माण आणि उर्जा स्त्रोत असतात. आजकाल, सर्व मॉनिटर्स फ्लॅट-पॅनल डिस्प्ले technology वापरून बनवले जातात. हे आधुनिक मॉनिटर्स जुन्या CRT डिस्प्लेपेक्षा कमी डेस्क जागा घेतात. मॉनिटर म्हणजे काय तसेच मॉनिटरची वैशिष्ट्ये काय आहेत हे जाणून घेण्यासाठी हा लेख काळजीपूर्वक वाचा.
मॉनिटरचा इतिहास | History Of Monitors In Marathi
- 1964 मध्ये, युनिस्कोप 300 मशीनमध्ये built in CRT डिस्प्ले समाविष्ट होता, जो खरा संगणक मॉनिटर नव्हता.
- ए. जॉन्सनने 1965 मध्ये टच स्क्रीन technology चा शोध लावला.
- 1 मार्च 1973 रोजी, झेरॉक्स अल्टो संगणक सादर करण्यात आला, मॉनिटर असलेला पहिला संगणक. या मॉनिटरमध्ये मोनोक्रोम डिस्प्ले आणि सीआरटी technology वापरली आहे.
- 1975 मध्ये, जॉर्ज सॅम्युअल हर्स्टने पहिला Resistance टच स्क्रीन डिस्प्ले सादर केला, तो फक्त 1982 पूर्वी वापरला जात होता.
- 1976 मध्ये ऍपल आणि सोल-20 संगणक system सादर करण्यात आली. या सिस्टिम्स मध्ये एक इनबिल्ट व्हिडिओ पोर्ट होता ज्याने त्यांना संगणक मॉनिटरवर व्हिडिओ स्क्रीन प्ले करण्याची परवानगी दिली.
- 1977 मध्ये जेम्स पी. मिशेल यांनी एलईडी डिस्प्ले technology चा शोध लावला. मात्र 30 वर्षांनंतरही हे मॉनिटर्स बाजारात खरेदीसाठी सहज उपलब्ध नव्हते.
- जून 1977 मध्ये, Apple CRT रिलीझ करण्यात आला, ज्यामुळे CRT मॉनिटर्सवर कलर डिस्प्ले करण्यात आला.
- 1987 मध्ये, IBM ने IBM 8513, पहिला VGA मॉनिटर रिलीज केला.
- 1989 मध्ये, VESA ने संगणक प्रदर्शनासाठी SVGA standard defined केले.
- 1980 च्या दशकाच्या उत्तरार्धात, रंगीत CRT मॉनिटर्स 1024 x 768 रिझोल्यूशन डिस्प्लेला सपोर्ट करण्यास सक्षम होते.
- Eizo Nanao ने डेस्कटॉप संगणकांसाठी पहिला LCD मॉनिटर, Eizo L66 तयार केला आणि 1990 च्या मध्यात तो रिलीज केला.
- 1997 मध्ये, IBM, Viewsonic आणि Apple ने CRT मॉनिटर्सपेक्षा चांगली गुणवत्ता आणि रिझोल्यूशन प्रदान करणारे रंगीत LCD मॉनिटर्स विकसित करण्यास सुरुवात केली.
- 1998 मध्ये, डेस्कटॉप संगणकांसाठी रंगीत एलसीडी मॉनिटर्स ऍपलने तयार केले.
- नंतर 2003 मध्ये, सीआरटी मॉनिटर्सने प्रथमच एलसीडी मॉनिटर्सची विक्री सुरू केली. 2007 पर्यंत, सीआरटी मॉनिटर्सने सातत्याने एलसीडी मॉनिटर्सची विक्री केली, त्यामुळे ते अधिक लोकप्रिय संगणक मॉनिटर बनले.
- 2006 मध्ये, जेफ हॅनने TED वर पहिला इंटरफेस-मुक्त, टच-स्क्रीन मॉनिटर जारी केला.
- 2009 मध्ये, NEC कंपनीने LED मॉनिटर MultiSync EA222WMe जारी केला. NEC ने प्रसिद्ध केलेला हा पहिला मॉनिटर होता.
- AMD आणि Intel ने डिसेंबर 2010 मध्ये VGA साठी समर्थन समाप्त करण्याची घोषणा केली.
- 2017 मध्ये, टच स्क्रीन LCD मॉनिटर्स ग्राहकांसाठी अधिक परवडणारे बनले कारण त्यांची किंमत कमी होऊ लागली.
मॉनिटरचे किती प्रकार आहेत | How Many Types Of Monitors Are There In Marathi
Cathode Ray Tube (CRT) Monitors
हे सुरुवातीच्या मॉनिटर्समध्ये वापरले जाणारी technology आहे. स्क्रीनवर image तयार करण्यासाठी ते इलेक्ट्रॉनच्या बीमचा वापर करते. यात तोफा समाविष्ट आहेत ज्या स्क्रीनच्या आत इलेक्ट्रॉनच्या बीमला फायर करतात. इलेक्ट्रॉन किरण वारंवार स्क्रीनच्या पृष्ठभागावर आदळतात. या तोफा RGB (लाल, हिरवा, निळा) रंग तयार करण्यासाठी जबाबदार आहेत आणि या तीन रंगांच्या combinationच्या मदतीने इतर रंग तयार केले जाऊ शकतात. आजचे फ्लॅट पॅनेल मॉनिटर्स सीआरटी मॉनिटर्सची जागा घेतात.
Flat Panel Monitors
या प्रकारचे मॉनिटर्स हलके असतात आणि कमी जागा घेतात. ते CRT मॉनिटरपेक्षा कमी वीज वापरतात. हे मॉनिटर्स अधिक प्रभावी आहेत कारण ते हानिकारक रेडिएशन प्रदान करत नाहीत. हे मॉनिटर्स सीआरटीपेक्षा महाग आहेत. फ्लॅट-पॅनेल मॉनिटर्स पीडीए, नोटबुक संगणक आणि सेल्युलर फोनमध्ये वापरले जातात. हे मॉनिटर्स वेगवेगळ्या आकारात उपलब्ध आहेत जसे की 15″, 17″, 18″ आणि 19″. काचेच्या दोन प्लेट्सच्या मदतीने फ्लॅट-पॅनल मॉनिटरचे Exhibition तयार केले जाते. फ्लॅट-पॅनेल मॉनिटर स्क्रीन दोन प्रकारचे technology वापरतात:
- Liquid Crystal Display(LCD): स्क्रीनमध्ये लिक्विड क्रिस्टल नावाचा पदार्थ असतो. या पदार्थाचे कण अशा रीतीने aligned करतात की प्रकाश पडद्यावर निघून जातो, ज्यामुळे image किंवा ब्लॉक तयार होऊ शकतो. लिक्विड क्रिस्टल डिस्प्ले एक स्पष्ट picture देतात आणि CRT डिस्प्लेपेक्षा कमी रेडिएशन emit करतात. शिवाय, ते कमी वीज वापरते आणि CRT डिस्प्लेच्या तुलनेत कमी जागा घेते.
- Gas Plasma Display: या डिस्प्लेमध्ये गॅस प्लाझ्मा technology चा वापर केला जातो, जो काचेच्या 2 प्लेट्समध्ये गॅसचा थर वापरतो. जेव्हा व्होल्टेज लागू केले जाते, तेव्हा गॅस अल्ट्राव्हायोलेट प्रकाश देतो. या अल्ट्राव्हायोलेट प्रकाशाने, स्क्रीनवरील पिक्सेल चमकतात आणि एक images तयार करतात. हे डिस्प्ले 150 इंचांपर्यंत विविध आकारात उपलब्ध आहेत. हे एलसीडी मॉनिटरच्या तुलनेत प्रभावी रंग प्रदान करते, परंतु ते अधिक महाग आहे. त्यामुळे त्याचा वापर कमी होतो.
Touch Screen Monitors
हे मॉनिटर्स इनपुट उपकरण म्हणूनही ओळखले जातात. हे users ना माउस किंवा कीबोर्ड वापरण्याऐवजी बोट किंवा स्टाईलस वापरून संगणकाशी संवाद साधण्यास सक्षम करते. जेव्हा users त्यांच्या बोटाने स्क्रीनला स्पर्श करतात, तेव्हा एक घटना घडते आणि प्रक्रिया करण्यासाठी नियंत्रकाकडे पाठवली जाते. या प्रकारच्या स्क्रीनमध्ये अशी चित्रे किंवा शब्द समाविष्ट असतात जे users ना संगणकाशी संवाद साधण्यास मदत करतात. हे स्क्रीनवर सादर केलेल्या मेनू किंवा चिन्हांना स्पर्श करून users कडून इनपुट घेते. टच स्क्रीन मॉनिटरचे विविध प्रकार आहेत, तीन सामान्य प्रकार खाली दिले आहेत:
- Resistive Touch Screen: साधारणपणे या स्क्रीनमध्ये धातूचा thin विद्युत प्रवाहकीय आणि प्रतिरोधक थर असतो. स्पर्श केल्यावर, विद्युत प्रवाहात बदल होतो जो कंट्रोलरला पाठविला जातो. आजकाल, या स्क्रीन मोठ्या प्रमाणावर वापरात आहेत. हे मॉनिटर्स अधिक reliable आहेत कारण ते द्रव किंवा धूळ प्रभावित करू शकत नाहीत.
- Surface Wave Touch Screens: हे मॉनिटर्स अल्ट्रासोनिक किरणांद्वारे इनपुटवर प्रक्रिया करतात. जेव्हा user स्क्रीनला स्पर्श करतो तेव्हा किरणांवर प्रक्रिया केली जाते आणि संगणकाद्वारे Absorbed केली जाते.
- Capacitive Touch Screen: या स्क्रीनमध्ये इलेक्ट्रिकल charge सामग्री असलेले cover समाविष्ट आहे. हा पदार्थ पडद्यावर सतत विद्युतप्रवाह वाहत राहतो. हे प्रामुख्याने लेखणीऐवजी बोटाने वापरले जाते. या मॉनिटर्समध्ये अधिक स्पष्टता असते आणि ते धुळीमुळे खराब होत नाहीत. आजकाल बहुतेक स्मार्टफोनमध्ये कॅपेसिटिव्ह टच स्क्रीनचा वापर केला जातो.
LED Monitors
हा light emitting diode डिस्प्लेसह फ्लॅट स्क्रीन संगणक मॉनिटर आहे. हे वजनाने हलके असून खोली कमी आहे. प्रकाशाचा स्रोत म्हणून, ते LEDs चे पॅनेल वापरते. आजकाल, लॅपटॉप स्क्रीन, मोबाईल फोन, टीव्ही, कॉम्प्युटर मॉनिटर्स, टॅब्लेट आणि बरेच काही यासारख्या मोठ्या आणि लहान दोन्ही प्रकारच्या इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांमध्ये एलईडी डिस्प्ले वापरतात.
OLED Monitors
हे एक नवीन फ्लॅट लाइट-एमिटर डिस्प्ले technology आहे, जे अधिक कार्यक्षम, brighter, thin आहे आणि एलसीडी डिस्प्लेपेक्षा चांगले रिफ्रेश रेट आणि कॉन्ट्रास्ट वैशिष्ट्ये आहेत. हे दोन कंडक्टरमध्ये सँडविच केलेल्या सेंद्रिय thin फिल्मच्या साखळीने बनलेले आहे. या डिस्प्लेना बॅकलाइटची आवश्यकता नसते कारण ते emitter डिस्प्ले असतात. शिवाय, ते आतापर्यंतची सर्वोत्कृष्ट image गुणवत्ता ऑफर करते आणि टॅब्लेट आणि हाय-एंड स्मार्टफोनमध्ये वापरली जाते.
लॅपटॉप, टीव्ही, मोबाईल फोन, डिजिटल कॅमेरा, टॅब्लेट, वायरलेस हेडसेटमध्ये याचा मोठ्या प्रमाणावर वापर केला जातो. मोबाइल फोन इलेक्ट्रॉनिक्सच्या मागणीनुसार, 2018 मध्ये 500 दशलक्षाहून अधिक AMOLED स्क्रीन तयार करण्यात आल्या. Samsung प्रोसेसर AMOLED स्क्रीनची मुख्य उत्पादक आहे. उदाहरणार्थ, Apple त्याच्या 2018 iPhone XS मध्ये SDC द्वारे निर्मित AMOLED OLED पॅनेल वापरत आहे.
DLP Monitors
DLP म्हणजे डिजिटल लाइट प्रोसेसिंग, टेक्सास इन्स्ट्रुमेंट्सने विकसित केले आहे. हे एक technology आहे जे प्रेझेंटेशनसाठी मोठ्या स्क्रीनवर मॉनिटरवरून image प्रक्षेपित करून वापरले जाते. DLP विकसित होण्यापूर्वी, बहुतेक संगणक प्रक्षेपण प्रणाली फिकट गुलाबी आणि अस्पष्ट प्रतिमा तयार करत होत्या कारण त्या LCD technology वर आधारित होत्या. DLP technology हे डिजिटल मायक्रोमिरर उपकरण वापरते, जे एका विशिष्ट प्रकारच्या मायक्रोचिपवर ठेवलेला एक लहान आरसा आहे. शिवाय, हे अधिक चांगल्या दर्जाच्या images प्रदान करते ज्या सामान्यत: पेटलेल्या खोल्यांमध्ये देखील पाहता येतात.
TFT Monitors
हा yhin-फिल्म ट्रान्झिस्टरवर आधारित एलसीडी फ्लॅट पॅनेल डिस्प्लेचा प्रकार आहे. टीएफटी मॉनिटरमध्ये एक ते चार ट्रान्झिस्टरच्या मदतीने सर्व पिक्सेल नियंत्रित केले जातात. उच्च दर्जाचे फ्लॅट-पॅनल एलसीडी हे ट्रान्झिस्टर वापरतात. TFT-आधारित मॉनिटर्स सर्व फ्लॅट-पॅनल तंत्रज्ञाना चे सर्वोत्तम रिझोल्यूशन प्रदान करतात, ते अत्यंत महाग आहेत. एलसीडी, जे thin-फिल्म ट्रान्झिस्टर (TFT) technology वापरतात, त्यांना सक्रिय-मॅट्रिक्स डिस्प्ले म्हणून ओळखले जाते.
Plasma Screen Monitors
प्लाझ्मा स्क्रीन हा एक thin पॅनेल आहे आणि तो LCD आणि LED टेलिव्हिजन प्रमाणे भिंतीवर टांगला जाऊ शकतो. हा LCD डिस्प्ले पेक्षा brighter स्क्रीन आणि CRT डिस्प्ले पेक्षा thin स्क्रीन आहे. हे डिजिटल संगणक इनपुट किंवा analog व्हिडिओ signal मोड प्रदर्शित करण्यासाठी वापरले जाऊ शकते आणि काहीवेळा, ते ‘thin-panel’ प्रदर्शन म्हणून विकले जाते. हे 1920 x 1080 पर्यंत उच्च रिझोल्यूशनचे समर्थन करत असल्याने ते अधिक चांगल्या दर्जाचे फोटो प्रदान करते.
मॉनिटरची वैशिष्ट्ये काय आहेत | What Are The Features Of Monitor In Marathi
- संगणक मॉनिटर हे आउटपुट उपकरण म्हणून वापरले जाते.
- मॉनिटर्सवर, ग्राफिक स्वरूपात माहिती प्रदर्शित करा जी users ना समजण्यासाठी अधिक उपयुक्त आहे.
- संगणक मॉनिटर्समध्ये वीज पुरवठा, सर्किट बोर्ड, कव्हरिंग आणि डिस्प्ले टर्मिनल यांसारखे विविध घटक समाविष्ट असले पाहिजेत.
- जुन्या कॉम्प्युटर मॉनिटर्समध्ये कॅथोड रे ट्यूब वापरल्या जात होत्या.
- परंतु, latest मॉनिटर्स एलईडी बॅकलाइटिंगसह thin फिल्म ट्रान्झिस्टर लिक्विड क्रिस्टल डिस्प्ले (TFT-LCD) सारख्या ट्रेंडिंग तंत्रज्ञानाचा वापर करतात.
- VGA, डिजिटल व्हिज्युअल इंटरफेस, HDMI, डिस्प्ले पोर्ट, थंडरबोल्ट, लो-व्होल्टेज डिफरेंशियल signal यांसारख्या विविध कनेक्टर आणि इतर signal द्वारे संगणक जोडलेले असतात.
- आज, बरेच मॉनिटर्स economical तसेच अधिक परवडणारे आहेत.
- एलसीडी मॉनिटर्स ऊर्जा कार्यक्षम आहेत कारण ते सीटीआर मॉनिटरपेक्षा खूपच कमी ऊर्जा वापरतात.
- एलसीडी मॉनिटर्स उष्णता निर्माण करताना कमी रेडिएशन तयार करतात.
- एलसीडी मॉनिटरचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे प्रत्येक प्रतिमेची तीक्ष्णता.
Computer Monitors कसे कार्य करतात | How Do Computer Monitors Works In Marathi
संगणक मॉनिटर हा एक प्रकारचा डिस्प्ले Adapter आहे जो संगणकाच्या व्हिडिओ कार्डद्वारे प्रक्रिया केलेली माहिती प्रदर्शित करतो. जेव्हा व्हिडिओ कार्ड किंवा ग्राफिक्स कार्ड 1s आणि 0s मधील बायनरी माहिती प्रतिमांमध्ये रूपांतरित करते, तेव्हा image सहजपणे आणि थेट कनेक्ट केलेल्या मॉनिटरवर प्रदर्शित केल्या जाऊ शकतात. म्हणून, संगणक मॉनिटरचे मुख्य कार्य व्हिडिओ आणि ग्राफिकल माहिती प्रदर्शित करणे आहे जी संगणकाच्या ग्राफिक्स अडॅप्टरमधून तयार केली जाते. यासह, user संगणकाशी संवाद साधण्याची सुविधा प्रदान करते. आउटपुट उपकरणानुसार त्याचे वर्गीकरण केले जाते.
FAQs:
मॉनिटर म्हणजे काय आणि त्याचे किती प्रकार आहेत?
मॉनिटर हे सर्वात महत्वाचे आउटपुट उपकरणांपैकी एक आहे. त्याशिवाय संगणक अपूर्ण आहे. ते त्याच्या स्क्रीनवर सॉफ्ट कॉपी म्हणून आउटपुट प्रदर्शित करते. मॉनिटरद्वारे प्रदर्शित केलेल्या रंगांवर अवलंबून तीन प्रकारचे आहेत.
Monitor चा Full Form काय आहे?
Machine Output Number of Information To Organize Report (मशीन आउटपुट नंबर ऑफ़ इनफार्मेशन टू ऑर्गनिज़ रिपोर्ट).
पहिला मॉनिटर कधी बनवला गेला?
कार्ल फर्डिनांड ब्रॉन नावाच्या जर्मन शास्त्रज्ञाने 1897 मध्ये पहिला मॉनिटर तयार केला.
निष्कर्ष
मित्रांनो, आशा आहे की तुम्हाला आमचा हा article आवडला असेल. मॉनिटर म्हणजे काय आणि Computer Monitors कसे कार्य करतात तसेच मॉनिटरचे किती प्रकार आहेत. याची माहिती समजली असेल. आपल्याला या लेखात याबद्दल संपूर्ण माहिती मिळाली असेल. हा लेख आपल्या त्या मित्राला शेयर करा जो कंपनी चलवातो किंव्हा सुरू करणार आहे.
जर तुम्हाला मॉनिटर म्हणजे काय आणि Computer Monitors कसे कार्य करतात तसेच मॉनिटरचे किती प्रकार आहेत. या लेखाबद्दल काही शंका असतील किंवा तुम्हाला त्यात काही सुधारणा व्हाव्यात असे वाटत असेल तर त्यासाठी तुम्ही खाली दिलेल्या कमेंटमध्ये सांगू शकता. तुम्हाला हा लेख कसा वाटला, कमेंटमध्ये नक्की सांगा. तुमचे विचार आम्हाला काहीतरी नवीन शिकण्यास आणि काही चुका सुधारण्यास मदत करतात.